Inleiding

Na vaststelling van de Nota van Uitgangspunten 2026 door uw raad zijn er enkele mutaties opgetreden in het meerjarenperspectief. In deze begroting zijn onder andere de effecten van de meicirculaire 2025 en de Zomerrapportage 2025 verwerkt. Daarnaast zijn de opgestelde MJOP’s met bijbehorende investeringen opgenomen, zoals eerder vastgesteld.

De programmabegroting laat zien dat er in 2026 een structureel voordelig saldo is van afgerond €134.000, in 2027 een negatief saldo van €28.000, in 2028 opnieuw een voordelig saldo van €78.000 en in 2029 een voordelig saldo van €267.000 terwijl de negatieve saldi vooral het gevolg zijn van de zogenaamde ravijnjaren en van de blijvende onzekerheid over de inkomsten vanuit het gemeentefonds.

Toelichting mutaties:

1. Doorwerking meicirculaire 2025. Dit betreft de verwerking van de financiële gevolgen zoals aangegeven in de meicirculaire.
2. Dit betreft de doorwerking van enkele structurele ontwikkelingen die ten tijde van de NvU nog niet volledig doorgerekend waren, waar onder jeugd, Wmo en   indexeringen.
3. Om te voldoen aan de kasgeldlimiet is in juni 2025 bij de BNG een lening van € 15 miljoen afgesloten. In de nota van uitgangspunten was hiervoor € 450.000 aan rente geraamd, maar de werkelijke rente is lager, wat een voordeel oplevert.
4. Structurele doorwerking Zomerrapportage 2025. Een detailoverzicht van deze doorwerkingen is te vinden in bijlage 3 van deze begroting.
5. Actualisatie gemeenschappelijke regelingen. Dit betreft een update van de budgetten van deze gemeenschappelijke regelingen.
6. Actualisatie kapitaallasten. Door het uitstellen van diverse investeringen ontstaat er een voordeel op de kapitaallasten.
7. Bij het opstellen van de Nota van Uitgangspunten was rekening gehouden met de door raad vastgestelde beheerkosten voor het plan Kapelse Gaard. Omdat de openbare ruimte in 2026 nog niet overgedragen gaat worden deze kosten in 2026 nog niet gemaakt. Om de kosten wel in beeld te houden is daar nu een fictieve OZB-opbrengst wegens areaaluitbreiding tegenover geraamd. Dit zorgt voor een positief effect op het eerder begrote saldo. Voor de uitbreidingsplannen ROBA en Zeldenrust waren de vastgestelde beheerkosten nog niet opgenomen in de begroting, ook deze zijn nu opgenomen en ook hier is een fictieve OZB-opbrengst voor geraamd. Op dit moment zijn kosten en fictieve opbrengst in evenwicht. Bij de feitelijke realisatie kan dit wijzigen doordat dan de opbrengst berekend gaat worden op basis van de feitelijke waardestijging die volgt uit de areaaluitbreiding 
8. Actualisatie staat van salarissen. Bij de actualisatie is rekening gehouden met de CAO-ontwikkelingen.
9. Projectleider LWT. Omdat ingestemd is met het jaarplan van het Lokaal werkteam IJsselstein - Lopik dient rekening te worden gehouden met de lasten van een projectleider LWT.                                                                          
10. Mutaties afval en riool. Aanpassingen in afval- en rioolbudgetten in verband met kostendekkendheid.
11. Dit betreft de uitvoeringskosten in het kader van de Regio Deal Groene Hart.
12. Uitbreiding van nieuw woningprogramma en bedrijventerrein.
13. Overige mutaties. Dit betreft overige budgettaire aanpassingen.

Conform de uitgangspunten uit de Nota van Uitgangspunten 2026 streven we naar materieel begrotingsevenwicht. Dit is noodzakelijk om het repressieve toezicht van de provincie te behouden en daarmee onze financiële zelfstandigheid als gemeente te waarborgen.

De door de raad vastgestelde begroting 2026 moet vóór 15 november 2025 worden toegezonden aan de provincie Utrecht. De provincie beoordeelt of de begroting voldoet aan de wettelijke eisen en provinciale richtlijnen. De lichtste vorm van toezicht is het zogenoemde repressieve toezicht: de gemeente mag dan haar begroting en wijzigingen zelfstandig uitvoeren, zonder voorafgaande goedkeuring van de provincie. Voorwaarde hiervoor is dat structurele lasten worden gedekt door structurele baten.

Om dit materiële begrotingsevenwicht te bepalen, wordt het begrotingssaldo gecorrigeerd voor incidentele baten en lasten. Op basis van de huidige cijfers en het dekkingsvoorstel in de 1e begrotingswijziging 2026 is de verwachting dat voor de gemeente Lopik het repressieve toezicht van toepassing blijft.  Daarbij wordt tevens voldaan aan de inhoudelijke criteria die de provincie in de toezichtbrief heeft benoemd, conform de Nota van Uitgaspunten. Een overzicht van de incidentele baten en lasten is opgenomen in deel 2 van deze begroting.