Financiële begroting en algemene dekkingsmiddelen.

In dit hoofdstuk geven we een meerjarig overzicht van baten en lasten per programma. Daarna volgt een uiteenzetting over de financiële positie van de gemeente. Aan het einde van dit hoofdstuk is een overzicht opgenomen van de incidentele lasten en baten. 

De onderstaande tabel geeft een totaalbeeld van de lasten en baten van de zeven programma’s, waarbij de algemene dekkingsmiddelen apart zijn benoemd. In de tabel zijn de totaalbedragen opgenomen, zonder rekening te houden met de mutatie van de reserves. Daaronder worden de (geraamde) toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves weergegeven. De mutatie van de reserves is onderdeel van programma 1. Het resultaat betreft het (geraamde) resultaat na bestemming (begrotingssaldo).

Het startpunt van de balanspositie is de Jaarrekening 2024. Voor de activa is gekeken naar de (geactualiseerde) meerjarige investeringsplanning. Voor de uitzettingen, liquide middelen, overlopende activa en overlopende passiva is een gemiddelde genomen van de bedragen van de afgelopen twee jaar. Op basis van het verwachte investeringsvolume is de verwachting dat het financieringsbehoefte toeneemt.

Algemene reserve:
De mutaties betreffen de verrekening in verband met het sluitend maken van de begroting in 2025 (in 2026: € 300.000; in 2027: € 280.000) en incidentele kosten overdracht taken VTH aan de Omgevingsdienst.

Wegen:
Aan de reserve wegen wordt in 2026 € 188.000 onttrokken als dekking voor de kosten van actualisatie van het MJOP.

Kapitaallasten nieuwbouw gemeentewerf:
Jaarlijks worden de kapitaallasten van de investering in nieuwbouw van de gemeentewerf onttrokken uit de hiervoor gevormde reserve.

Arbeidsrechtelijke verplichtingen/WGA gelden
Er wordt jaarlijks een bedrag toegevoegd aan de voorziening om eventuele (toekomstige) lasten te kunnen dekken. Deze voorziening kent een bovengrens van € 150.000. Omdat het van belang is om de jaarlijkse toevoeging structureel in de begroting op te nemen wordt vanaf 2026 ook een onttrekking aan de voorziening opgenomen.

Speelplaatsen
Bij vaststelling van het meerjarige onderhoudsplan speelplaatsen 2022-2026 is besloten om voor het te plegen (groot) onderhoud een voorziening in te stellen. Op basis van het onderhoudsplan is de toevoeging aan de voorziening berekend (een vast bedrag per jaar). Jaarlijks wordt op basis van het onderhoudsplan een wisselend bedrag onttrokken voor het uit te voeren onderhoud.

Openbare verlichting
Bij vaststelling van het meerjarige onderhoudsplan openbare verlichting 2022-2026 is besloten om voor het te plegen (groot) onderhoud een voorziening in te stellen. Op basis van het onderhoudsplan is de toevoeging aan de voorziening berekend (een vast bedrag per jaar). Jaarlijks wordt op basis van het onderhoudsplan een wisselend bedrag onttrokken voor het uit te voeren onderhoud.

Riolering
De voorziening riolering is ingesteld om de rioolheffing op egaliseren en de kostendekking naar maximaal 100% te brengen. Als de opbrengsten uit de rioolheffing in een boekjaar hoger uitvallen dan de kosten wordt het verschil toegevoegd aan de voorziening. Vallen de kosten hoger uit dan de opbrengsten dan wordt het bedrag tot 100% kostendekking onttrokken. 

Afval
De voorziening afval is ingesteld om de afvalstoffenheffing op egaliseren en de kostendekking naar maximaal 100% te brengen. Als de opbrengsten uit de afvalstoffenheffing in een boekjaar hoger uitvallen dan de kosten wordt het verschil toegevoegd aan de voorziening. Vallen de kosten hoger uit dan de opbrengsten dan wordt het bedrag tot 100% kostendekking onttrokken.

Groot onderhoud gemeentelijke gebouwen
Op basis van de onderhoudsplannen is de toevoeging aan de voorziening berekend (een vast bedrag per jaar). Jaarlijks wordt op basis van de onderhoudsplannen een wisselend bedrag onttrokken voor het uit te voeren onderhoud.

In de volgende tabel zijn de geplande vervangingsinvesteringen (bestaand beleid) opgenomen. Met het vaststellen van de Programmabegroting 2026-2029 autoriseert de gemeenteraad de bijbehorende kredieten voor het jaar 2026. 

De financiële positie van de gemeente Lopik wordt beïnvloed door de aanwezige reserves en toekomstige (financiële) risico's. Deze risico's worden periodiek benoemd. De mogelijkheden om risico's op te vangen zijn beperkt, gezien de lage onbenutte belastingcapaciteit en de stand van de algemene reserve. De mogelijkheid om risico's op te vangen hangt ook af van mogelijke beheersmaatregelen. De hoogte van de algemene reserve wordt beoordeeld in samenhang met de benoemde risico's en bijbehorende beheersmaatregelen.

Met de vaststelling van de 1e begrotingswijziging 2025 vorig jaar is de belastingcapaciteit volledig benut. Hierdoor wordt het opvangen van structurele risico's zeer beperkt.

Kengetallen
In de Programmabegroting 2026-2029 zijn een aantal wettelijk verplichte kengetallen opgenomen, te weten de
a.    schuldquote;
b.    netto schuldquote gecorrigeerd;
c.    solvabiliteitsratio;
d.    kengetal grondexploitatie;
e.    structurele exploitatieruimte;
f.    belastingcapaciteit. 
De wettelijk verplichte kengetallen worden door alle gemeenten gepubliceerd. Daardoor is een vergelijking mogelijk. Uit de meerjarige presentatie kan een trend zichtbaar worden gemaakt. De kengetallen zijn opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen. 

Onvoorzien
Voor onvoorzien is structureel € 35.000 opgenomen. In de paragraaf weerstandsvermogen wordt een toelichting op de post onvoorzien gegeven. 

Algemene dekkingsmiddelen

Het overzicht algemene dekkingsmiddelen omvat tenminste 
a. lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is;
b. algemene uitkeringen;
c. dividend;
d. saldo van de financieringsfunctie;
e. overige algemene dekkingsmiddelen.

Toelichting

Lasten

1. Het betreft incidentele capaciteit voor het Sociaal Domein. Dekking kwam uit een specifieke uitkering, maar die is vervallen waardoor de kosten t.l.v. het resultaat komen.
2. De actualisatie van het MJOP wegen zal in 2026 plaatsvinden. De kosten worden gedekt door een uitname uit de reserve wegen. 
3. Brede Spuk 2023-2026 thema gezondheid & sociale basis is incidenteel bijgesteld aan de hand van indexatie uitkering rijk.
4. Brede Spuk 2023-2026 thema gezondheid & sociale basis is incidenteel bijgesteld aan de hand van indexatie uitkering rijk.
5. De VTH-taken zijn overgeheveld aan de Omgevingsdienst regio Utrecht. De kosten hiervan worden gedekt door een uitname uit de algemene reserve.
6. Betreft incidentele capaciteit die  benodigd is in verband  de opgaven voor de komende beheerperiode (civiel). 

Baten

1. Er vindt een uitname uit de Algemene reserve plaats ter dekking van de te    maken kosten voor overdracht van VTH taken naar de omgevingsdienst. Daarnaast zal een uitname worden gedaan ter dekking van het saldo begroting 2026.
2. Uit de reserve wegen word een bedrag onttrokken ter dekking van de kosten voor het actualiseren van het MJOP wegen.
3. De uitkering van het rijk voor de Brede Spuk 2023-2026 is geindexeerd.
4. De uitkering van het rijk voor de Brede Spuk 2023-2026 is geindexeerd.